Một số trung tâm dạy chơi cờ vua cho trẻ em thường dạy cách tốc chiến để giành chiến thắng nhanh chóng. Tuy nhiên nếu gặp đối thủ có kinh nghiệm thì sẽ mất đi lợi thế và dần rơi vào thế yếu cờ. Do vậy, để có thể chơi cờ vua tốt, tránh những sai lầm nghiêm trọng trong giai đoạn đầu của ván cờ, dưới đây là 10 nguyên tắc khai cuộc đơn giản mà người mới học chơi cờ vua nên tham khảo:
-
Hãy bắt đầu ván cờ bằng quân tốt ở vị trí trung tâm, ví dụ như nước 1.e4 hoặc 1.d4.
- Cần phải phát triển hài hoà toàn bộ lực lượng.
- Tranh thủ thời gian phát triển các quân cờ ra khỏi vị trí tích cực.
- Đồng thời trong khả năng có thể gây ra khó khăn đến mức tối đa cho đối phương.
- Đưa tốt vào vị trí trung tâm và không rời khỏi đó nếu không có lý do chính đáng.
- Phải có ít nhất 1 tốt ở khu trung tâm.
- Trong khai cuộc chỉ nên đi từ 1 đến 2 tốt, hạn chế đi nhiều hơn.
-
Nên phát triển các quân nhẹ (Tượng và Mã) chỉ một nước và không gây cản trở các quân khác.
- Không nên di chuyển các quân cờ mạnh khi chưa phát triển hết những quân cờ yếu hơn.
- Việc di chuyển quân Mã và Tượng trước sẽ giúp tăng cường khả năng tấn công và phòng thủ của người chơi cho vị trí trung tâm. Khi quân Mã tiến còn có tác dụng dọn đường để người chơi có thể chuẩn bị nhập thành và có thể gây được nguy hiểm cho quân tốt của đối phương, khiến họ ngừng tấn công để bảo vệ quân của mình.
-
Nên nhập thành ngắn ngay từ những cơ hội đầu tiên.
- Các quân nên kiểm soát tốt khu vực trung tâm, và nhập thành ngay khi có cơ hội. Đây là mô hình lý tưởng để có thể phát triển quân.
- Nếu có cơ hội nên nhập thành trước nước cờ thứ 7. Khi nhập thành vua của bạn sẽ vào vị trí được bảo vệ an toàn.
- Xe ra khỏi góc và sẽ trở nên linh động hơn.
- Sự an toàn của vua chính là “mục tiêu tối thượng” trong mọi ván cờ.
-
Không nhảy Mã ra biên, chú ý giành quyền kiểm soát vị trí trung tâm.
- Việc kiểm soát trung tâm bàn cờ rất quan trọng. Ta phải phát triển quân cờ để kiểm soát trung tâm bàn cờ.
- Việc nhảy mã ra biên sẽ khiến ta không dễ dàng tấn công cũng như phòng thủ.
- Khi các quân được phát triển ở phía trung tâm thì sẽ kiểm soát được nhiều ô cờ hơn và sức mạnh của các quân sẽ tăng lên đáng kể.
- Nếu có cơ hội thì nên ưu tiên ăn các quân ở trung tâm bàn cờ. Việc này sẽ khiến đối phương mất quyền kiểm soát ở khu vực trung tâm.
-
Không đi các nước Tốt vô nghĩa.
- Không di chuyển tốt biên 1 cách vô nghĩa, việc này sẽ mất thời gian phát triển lực lượng và làm suy yếu thế cờ sau này.
-
Sau khi nhập thành, không tiến các Tốt trước mặt Vua lên 2 ô.
-
Đưa xe vào trung tập để phát huy sức mạnh, ưu tiên đưa Xe ra các cột đứng mở.
- Cột mở là cột không có tốt của bất kì bên nào, cột nửa mở là cột không có quân tốt của ta nhưng có tốt của đối phương.
- Nếu không có cột mở nào thì có thể ưu tiên đưa xe vào các cột trung tâm, đằng sau các tốt đã dâng lên cao.
- Nguyên soái Hỏa xa “tung hoành ngang dọc” không giới hạn số ô, sức mạnh rất lớn. Vì vậy để phát huy sức mạnh đó, các em phải đưa xe ra trung tâm và đặt xe ở vị trí “không bị cản bởi tốt” để tiện đường tấn công và phòng thủ cho quân mình.
-
Không phát triển Hậu quá sớm, dễ bị quân nhẹ hoặc Xe của đối phương lợi “temp” tấn công.
- Hậu là quân cờ đáng giá nhất chỉ sau vua.
- Tránh đưa hậu nhập cuộc chơi quá sớm. Khi nhập cuộc quân hậu quá sớm sẽ tạo cơ hội cho xe, tượng, mã của đối phương tấn công hậu. Tạo tiền đề để đối phương phát triển quân nhanh hơn chúng ta.
-
Khi chưa kết thúc phát triển quân, cần thận trọng khi ăn Tốt của đối phương. Không ăn Tốt khi làm chậm phát triển.
-
Sau mỗi nước cờ đối phương vừa đi, cần kiểm tra xem họ có tấn công quân nào, hay doạ chiếu mát ở đâu không.
Những nguyên tắc cờ vua đều xoay quanh 4 ô trung tâm. Nó là bàn đạp cho tấn công lẫn phòng thủ. Kỳ thủ chiếm được hoặc kiểm soát gián tiếp được 3/4 ô sẽ dễ dàng tiến tới chiến thắng nếu đối thủ cùng đẳng cấp với trình độ. Việc kiểm soát 4 ô trung tâm giúp kỳ thủ có bàn đạp để tấn công, nên kỳ thủ phải điều quân tranh ô tranh chấp, biến nó từ ô yếu tương đối thành ô mạnh tuyệt đối...Khi có 3/4 ô này, trận đấu chỉ còn là thủ tục nếu số quân mạnh là bằng nhau.